विज्ञान केंद्र

• वरील आकृतीत c हे वर्तुळाचे केंद्र आहे.
• CAD आणि CBE या दोन रेषांनी वर्तुळकेंद्र c पाशी कोन तयार केला आहे.
• या कोनाला नाव द्यायचे झाले तर ते ACB किंवा DCE या पैकी कोणतेही देता येईल.
• लहान लाल वर्तुळ आणि मोठे निळे वर्तुळ दोन्हीही या एकाच कोनाशी संबंधित आहेत.
• कोनाच्या रेषा वाढल्या की संबंधित वर्तुळ मोठे होते पण कोनाचे माप तेच रहाते. या गुणधर्माचा वापर करून अगदी तर्कशुद्ध पद्धतीने कोन मापन करता येते.

केंद्रापाशी असणाऱ्या कोनामुळे वर्तुळावर तयार झालेल्या कंसाची लांबी आणि त्या वर्तुळाची त्रिज्या यांचे गुणोत्तर म्हणजे कोनाचे मापन, असे म्हटले जाते.

वरील दोन्ही समीकरणांत, गुणोत्तर तेच रहाते कारण एकाच कोनाने दोन कंस समकेंद्री वर्तुळांवर तयार केले आहेत. म्हणून

• कोनाचे माप म्हणजे दोन लांबींचा भागाकार असल्यामुळे त्याला मिती (dimensions) नाहीत.
• अर्धवर्तुळाशी निगडित कोनाचे असे माप म्हणजे अर्धपरीघ आणि त्रिज्या यांचे गुणोत्तर. हे गुणोत्तर येते हे प्रसिद्धच आहे.
• कलनशास्त्रात (calculus) याच तऱ्हेचे कोनमापन वापरले जाते.
• अशा तऱ्हेने मोजलेल्या कोनाचे रेडियन हे एकक आहे. एका पूर्ण वर्तुळाशी निगडित असणाऱ्या कोनाचे माप radian असते.

तुमच्या निवडक प्रतिक्रिया या लेखाच्या खाली प्रसिद्ध केल्या जातील. तुमची प्रतिक्रिया तुम्ही इमेल ने पुढील पत्त्यावर पाठवू शकता.